اگر یکساعت پیش به کودکتان شیر داده اید و دوباره کودک می خواهد شیر بخورد، طبیعی است که نگران باشید که آیا شیر به اندازه کافی در سینه های شما تولید شده است یا خیر؟
در اکثریت مواقع وقتی افزایش وزن کودک به خوبی پیش می رود، می توانید این اطمینان را داشته باشید که شیرمادر کافی است و همه چیز خوب پیش می رود.
اما برخی مادران وقتی نتایج بررسی های وزن کودک خود را دلگرم کننده نمی بینند دچار استرس شده و به کمبود شیر مادر شک می کنند.
بعضی از مادران بی تجربه به محض اینکه احساس می کنند شیرشان برای تغذیه کودک ناکافی است شیر مادر را قطع کرده و تغذیه با شیر خشک را شروع می کنند!!
عجولانه تصمیم نگیرید، شیر مادر نعمت خدادادی است که به شما ارزانی داشته تا شیره ی وجود خود را به فرزندتان بدهید و کودک را از شیر مادر سیراب کنید.
قبل از اینکه شیر مادر را قطع نمایید، عوامل کمبود شیر مادر را بررسی کرده و با روش های افزایش شیر مادر آشنا شوید و در صورت نیاز به پزشک مشورت نمایید، زیرا در اکثریت مواقع مشکل قابل حل است و کودک می تواند تا یک تا دو سالگی از شیر جان بخش مادر تغذیه نماید.
با شمیم بی بی همراه باشید تا شما را با عوامل کمبود شیر مادر و روشهای افزایش شیر مادر آشنا کنیم.
عوامل کمبود شیر مادر:
- بافت غده ای ناکافی:
پستان های برخی از خانم ها بصورت طبیعی رشد زیادی ندارد و این گونه افراد امکان دارد مجاری شیر ساز برای تامین میزان نیازهای کودک به شیر نداشته باشند.
هر بار که خانمی باردار می شود، مجاری شیردهی رشد کرده و بافت های بیشتر در پستان های مادر تحریک می شود.
- مشکلات هورمونی:
برخی خانم ها دارای مشکلاتی همچون فشار خون بالا، مشکلات هورمونی، دیابت، سندرم تخمدان پلی کیستیک، تیروئید کم کار یا پر کار هستند و به همین دلیل کمی دشوار باردار می شوند.
هر کدام از مشکلات بالا که در بارداری تاثیر می گذارند می توانند در کمبود شیر مادر نیز تاثیرگذار باشند، زیرا تولید شیر در پستان های مادر به سینگنال هورمونی بستگی دارد.
- جراحی قبلی پستان:
برخی خانم ها به دلایل پزشکی و امکان دارد برخی دیگر به دلایل زیبایی سینه ها خود را جراحی کنند.
بعضی از جراحی ها می تواند به مجاری شیر آسیب وارد کنند و میزان تولید شیر را کاهش دهند.
- کنترل بارداری هورمونی:
بسیاری از خانم ها که به کودک خود شیر مادر می دهند از قرص های ضد بارداری نیز مصرف می کنند.
علاوه بر قرص های ضد بارداری هر گونه کنترل بارداری به روش هورمونی همچون قرص یا تزریق می تواند میزان تولید شیر را کاهش دهد.
- مصرف برخی از دارو یا گیاهان دارویی:
سودو افریدین، مترین، بروموکریپتین یا گیاهانی همچون نعناع فلفلی، جعفری و مریم گلی می توانند بر میزان تولید شیر تاثیر داشته و موجب کاهش شیر مادر شوند.
- مشکلات مکیدن نوزاد:
در برخی اوقات مادر دارای شیر کافی است اما به دلیل اینکه نوزاد پستان های مادر را به خوبی نمی مکد، شیر کافی نمی تواند بخورد و شما احساس می کند میزان تولید شیر مادر کم است.
از مشکلاتی که می تواند مانع مکیدن صحیح سینه مادر توسط نوزاد شود، شکاف لب یا کام کودک است که باید توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرد.
- عدم شیردهی در شب:
برخی از مادرها بخاطر اینکه اختلالی در خواب خودشان و فرزندشان ایجاد نشود، تصمیم می گیرند که از شیردهی نوزاد در شب هنگام خودداری کنند، همین موضوع می تواند موجب کاهش تولید شیر شود.
سطح پرولاکتین (هورمونی که موجب ایجاد شیر در پستان های مادر می شود) در هنگام شب بیشتر می شود، وقتی مادر از شیر دادن به فرزندش در شب ممانعت می کند هورمون پرولاکتین و در نتیجه میزان تولید شیر کاهش می یابد.
- استفاده از پستانک:
سینه های مادر بصورت مداوم به تولید شیر می پردازد، اما هر چقدر نوزاد بیشتر شیر بخورد و سینه های مادر خالی باشد شیر بیشتری تولید می شود.
اگر به فواصل طولانی به فرزند خود شیر می دهید و در فاصله های مابین شیر دادن به نوزاد از پستانک برای آرام کردن کودک استفاده می کنید، طبیعی است که میزان تولید شیر مادر کاهش یابد.
- زردی یا سایر بیماری های نوزاد:
وقتی کودک دچار بیماری های می شود به دلیل اینکه از دارو مصرف می کند و تایم زیادی می خوابد شیر کمتری می خورد، از این رو میزان شیر تولید شده در سینه مادر کاهش می یابد.
اگر نگران کاهش میزان شیر مادر در این شرایط هستید می توانید از شیر دوش برای دوشیدن شیر مادر استفاده کنید.
- مصرف شیر خشک:
هر چقدر شیر بیشتری به فرزند خود بدهید، شیر بیشتری در سینه هایتان تشکیل خواهد شد، اما اگر از شیر خشک برای کودک استفاده کنید طبیعی است که روند تولید شیر کاهش می یابد زیرا میزان تقاضای کودک به شیر مادر کاهش یافته است.
- تغذیه کودک با شیشه شیر:
شاید مجبور باشید به دلیل عدم توانایی کودک در مکیدن سینه مادر (برای نوزادان زودرس)، زخم پستان ها یا بیماری های مادر، مدتی تغذیه کودک را از طریق شیشه شیر انجام دهید.
مکیدن شیشه شیر نسبت به سینه مادر آسان تر است و اگر کودک مدت نسبتا زیادی از شیشه شیر تغذیه کند به شیشه شیر عادت می کند و بطور طبیعی از میزان تولید شیر مادر کاسته می شود.
روش های افزایش شیر مادر:
تنها شما نیستید که احساس می کنید شیر کافی برای تغذیه فرزندتان ندارید، بسیاری از خانم ها دچار این استرس هستند که شیر کافی ندارند!
اما طبق بررسی های انجام شده در بسیاری از مواقع شیر مادر کافی است و نیازی به نگرانی وجود ندارد…
اگر شما هم نگران تغذیه فرزند خود هستید، می توانید در ادامه با روش های افزایش شیر مادر آشنا شوید:
- میزان دفعات شیردهی را افزایش دهید.
نیازی نیست برای شیر دادن به فرزندتان از قاعده و قانون خاصی پیروی کنید و زمان بندی خاصی داشته باشید.
هر زمان کودک احساس گرسنگی کرد به او شیر بدهید، هر چقدر میزان دفعات شیردهی افزایش یابد شیر بیشتری در سینه های مادر تشکیل می شود.
وقتی کودک پستان مادر را می مکد، هورمون هایی که موجب تولید شیر در پستان ها می شوند، آزاد شده و میزان شیر بیشتری تولید می کنند.
شیر دادن به نوزاد 8 تا 12 بار به صورت روزانه می تاند در حفظ و ایجاد شیر مادر تاثیر بسزایی داشته باشد.
- از شیردوش استفاده کنید.
اگر کودک مقدار کمی شیر خورده و مقدار زیادی شیر در پستان ها باقی مانده است،
اگر کودک شیر مادر یا شیر خشک را از طریق شیشه شیر خورده است و کاملا سیر شده است،
برای اینکه میزان تولید شیر در پستان ها را افزایش دهید، می توانید از شیردوش استفاده کنید و شیر مادر را از طریق شیردوش دستی یا برقی بدوشید تا پستان ها تحریک شده و شیر بیشتری تولید کنند.
- عدم استفاده از شیشه شیر و پستانک:
تغذیه از طریق شیشه شیر برای کودک راحت تر از سینه مادر است، اگر کودک به پستانک و شیشه شیر عادت کند گرایش کمتری به شیر خوردن از سینه مادر از خود نشان می دهد.
- تا 6 ماهگی فقط شیر مادر:
سعی کنید تا سن 6 ماهگی فقط کودک را با شیر مادر تغذیه کنید، حتی آب و غذاهای کمکی قبل از سن شش ماه برای کودک ممنوع است.
پس از سن 6 ماهگی تغذیه با غذاهای کمکی همچون حریره بادام، فرنی، سوپ و سویق و … را می توانید شروع کنید.
- مکمل ها و گیاهان افزایش شیر مادر:
برخی از گیاهان دارویی و مکمل های غذایی هستند که می توانند در افزایش شیر مادر تاثیر بسزایی داشته باشند.
گیاهانی همچون شنبلیله، سیر، زنجبیل، یونجه، رازیانه و شوید در افزایش میزان شیر مادر تاثیر شگفت انگیزی دارند.
در صورتی که نگران مصرف این گیاهان هستید می توانید قبل از مصرف با پزشک مشورت نمایید و این گیاهان را با خیال راحت مصرف کنید.
- سیگار کشیدن و مصرف دخانیات:
نوشیدن مشروبات الکی و سیگار کشیدن می توانید در کاهش شیر مادر تاثیر داشته باشد، پس در دوران بارداری و شیردهی برای حفظ سلامت خود و کودکتان از مصرف دخانیات به هر شکل پرهیز کنید.
- سلامتی جسم و روح مادر:
در دوران شیردهی باید به سلامت جسمی و روحی خود توجه ویژه داشته باشید.
استراحت کافی داشته باشید و از نظر روحی خود را تقویت کرده و استرس را از خود دور کنید.
مایعات به میزان کافی مصرف کنید، غذاهای مقوی و سبزیجات و میوه های تازه بخورید.
در صورت نیاز و با مشورت پزشک از مولتی ویتامین و مکمل های غذایی استفاده نمایید.
منبع: healthline.com و todaysparent.com
